admin
Harvey Washington Wiley (1844-1930), gıdanın içeriğini denetleyen yasaların oluşmasında merkezi rol oynamış Amerikalı kimyacıdır. Wiley, 1903 yılında beş yıl sürecek, çok ilginç ve çoğuna göre etik olmayan bir deneye başladı. Çoğu öğrenci genç gönüllülerden oluşan ve gazeteler tarafından “Zehir Takımı” olarak bilinen bir gruba bir mutfakta günde üç öğün yemek veriliyordu. Öğünlerde kullanılan gıdalara çeşitli miktarlarda farklı koruyucular konuyor ve bunların gençlerin sağlığı üstündeki etkileri inceleniyordu. Gençlerin tatları kötü olduğu gerekçesiyle koruyucu içeren yemekleri yemedikleri fark edilince, koruyucu kimyasallar daha sonra doğrudan haplarla verilmeye başlandı. Gençlerden düzenli olarak idrar, kan, saç örnekleri alınıyor, böylece koruyucu kimyasalların etkileri gözleniyordu. Deneyde yapılanlar gizlenmedi; hem katılımcılar, hem de medya bilgilendirildi. Deney süresince katılımcılar ara ara rahatsızlandı, kustu, mide ağrıları çekti, hatta biri belki de deney yüzünden hayatını kaybetti. Buna rağmen deney o kadar ünlü oldu ki insanlar ona katılmak için yarışır hale geldi, üstelik çoğu katılımcıya ücretsiz yemek dışında hiçbir şey verilmiyordu. Deneyin ünü sayesinde koruyucuların zararları medyadan gizlenemedi ve ABD’de daha sonra çoğu ülkenin takip edeceği gıdaların içeriğini denetleyen ilk yasalar oluşturuldu, FDA gibi kurumlar kuruldu.
Muhyettin Şentürk
Merve Nur Yaşar