Online DNA Testleri Ne Kadar Doğru? | Bilimya

DNA background

Günümüz teknolojisi DNA’mızın derinliklerine girmemize bir nebze de olsa izin veriyor. “DNA testi” kavramı artık hayatımızın tam içinde ve kolayca erişilebilir bir yerde. Herhangi bir şirketin web sitesinden DNA testi kiti almak mümkün. Örneğinizi şirkete gönderip istediğiniz bilgileri alıyorsunuz. Peki, bu testler ne kadar doğru, ne kadar güvenilir? 

Günümüz teknolojisi DNA’mızın derinliklerine girmemize bir nebze de olsa izin veriyor. “DNA testi” kavramı artık hayatımızın tam içinde ve kolayca erişilebilir bir yerde. Herhangi bir şirketin web sitesinden DNA testi kiti almak mümkün. Örneğinizi şirkete gönderip istediğiniz bilgileri alıyorsunuz. Peki, bu testler ne kadar doğru, ne kadar güvenilir?

Şimdiye kadar  DNA testlerinin aile bağlarını belirleme, adli tıp verileri elde etme gibi amaçlarla kullanıldığını düşünsek de online testler çok garip şeyler vaat ediyor. Ancestry ve 23andMe adlı şirketler aile gen dökümünü, ailenin etnik kökenini sunduğunu; Soccer Genomics adlı şirket çocukların genlerinden yola çıkarak her çocuğa iyi bir futbolcu olmak için gereken antrenman programları yaptığını; GenePlaza adlı şirket kullanıcılarının cinsel tercihlerini tahmin ettiğini, zeka ile depresyon seviyesini ölçtüğünü; Vinome isimli bir girişim insanlara genetiklerinden elde ettikleri bilgilerle en sevecekleri şarabı bulabileceklerini iddia ediyor. GenePalate isimli ekipse tuhaf  beslenme önerileri yapıyor. Kanada geyiği ve çarkıfelek meyvesinden oluşan bir düzen gibi.

Tüm bu şirketler bilim adamlarının bile veremeyeceklerini söyledikleri bilgileri nasıl elde ediyorlar? Genomelink’in bağlı olduğu Awakens’in CEO’su Tomohiro Takano verilen bilgilerin her zaman doğru olmayabildiğini ve müşterilerini bu konuda bilgilendirdiklerini söylüyor. Ancak her şirket bunu yapmıyor. İnsanlar bu verilerin doğruluğuna inanıyor. Bunlara bakarak diyebiliriz ki DNA’mızı bu kurumlara vermek hiç de doğru bir seçim değil. İki örnekle bunu destekleyebiliriz.

Rafi Letzter adında bir adam 9 farklı, etnik kökeni gösteren DNA testi alıyor. Sonuçlar ise tahmin ettiği gibi çıkıyor. Testlerin üçü hatalardan dolayı sonuç vermiyor, kalan altısının sonuçları ise birbirinden oldukça farklı. Zaten bildiği, kayıtlı şeyleri bile ortaya çıkaramayan bu testlerin yalandan ibaret olduğunu söylüyor.  Verilen her örnekteki DNA farklı olamayacağına göre testlerin Letzter’in etnik kökenini birbirinden farklı bulması çok mantıksız.

İsmi verilmeyen bir kadın da Genomelink’e DNA dökümünü gönderiyor. Kadın verilen bilgilerin kendisiyle kesinlikle uyuşmadığını, abartılı şekilde hatalı olduğunu belirtiyor. Hatta bu şirket fıstık ezmesine alerjisi olabileceğini tahmin ederken kadın en sevdiği şeylerden birinin fıstık ezmesi olduğunu söylüyor.

Sizce de bir şey çok açık değil mi?  Bu testler güvenilir değil. Üstelik kendi elimizle tüm genetik kodlarımızı bir şirkete vermek çok korkunç. Sosyal medyayı kullanarak kişisel bilgilerimizi, bu testleri kullanarak da DNA’mızı bile şirketlerin eline sorgusuz sualsiz veriyoruz. Göz göre göre kendimizi büyük bir bilinmeze dahil ediyoruz.

Kaynaklar:

-I Took 9 Different Commercial DNA Tests and Got 6 Different Results, Rafi Letzter, LiveScience

https://www.livescience.com/63997-dna-ancestry-test-results-explained.html

-“Like Horoscope Readings!”: The Scammy World of DNA Test Startups, Dan Robitzski , Futurism

https://futurism.com/neoscope/scammy-dna-test-startups