İnsanoğlu ilk çağlarda tarım yaptığı zamandan beri binlerce yıldır bitkileri ıslah etmekte, kültürünü yapmakta ve zirai olarak yetiştirmektedir. Tarımı yapılan bu bitki/ler dışındaki tüm bitkilere tarım alanlarında yabancı ve zararlı gözüyle bakılmıştır.
Birçok bilimsel çalışma yabancı otların daha çok tarım alanlarına verdikleri zararlar temel alınarak yapılmıştır. Yetiştiriciler (çiftçiler) de yabancı otların bitkilerine verdikleri -sadece- zarar kısmını görüp ana bitkiyi yetiştirmek kadar mücadelesi ile uğraşmışlardır.
Oysa bazı bilimsel çalışmalar ‘yabancı’ ve ‘zararlı’ gözüyle bakılan otların, ana bitkinin yetiştirildiği tarım alanlarına yararlarını da ortaya koymaktadır. Üstelik bu bilimsel veriler 1900’lü yılların başında söz konusu hususta yaptığı bilimsel çalışmalar ile bilinen Alman bilim insanı Dr. Ehrenfried Pfeiffer’den beri bilinmektedir.
Dr. Ehrenfried Pfeiffer’e göre bir yabancı ota ‘yabancı ot’ denilmesinin tek nedeni insanın benmerkezci bakış açısıdır. Yabancı otlar, doğanın işlevsel birer parçası olarak görülebildikleri takdirde, onlardan epey ders alabilme imkânı olacaktır. Pfeiffer; aralarında kuzukulağı, atkuyruğu ve karabuğday otlarının bulunduğu bir grup bitkinin toprağın aşırı asitlik kazandığının bir göstergesi olduğunu kanıtlamıştır. Çiftçilerin inatla köklemeye çalıştıkları karahindiba otları, gerçekte mineralleri -özellikle de kalsiyumu- yukarı taşıyarak toprağı ıslah etmekte, ayrıca bu yolla topraktaki bir takım aksaklıklar konusunda çiftçiyi uyarmaktadır.
Yabancı otların tarım alanlarına olan faydaları üzerine yapılan çalışmalar her ne kadar Pfeiffer’den sonra devam etse de gereken ilgiyi görememiştir. Yabancı otlara ‘yabancı’ tabirini kullanmamız onlara yabancı olmamızı gerektirmemeli aksine tarım alanlarındaki rolü irdelenmelidir. Yabancı otların yaşamları anlaşıldıkça çevrelerindeki canlılara dolayısıyla insana olan katkısı da zamanla anlaşılacaktır.
Bu yazı Muhyettin Şentürk’e aittir ve ilk olarak 5 Mart 2018 tarihinde www.bilimoloji.com sitesinde yayımlanmıştır.
Kaynaklar:
Day, B. 2008. Ehrenfried Pfeiffer, the Threefold Community, and the Birth of Biodynamics in America. Biodynamics. Fall/2008.
Tompkins, P., Bird, C. 1983. Bitkilerin Gizli Yaşamı. Sungur Yayınları. Araştırma-5. İstanbul. (Çeviri: Sulhi Dölek).