Apollon’a Adanmış Defne

Lauraceae familyasından olan defne (Laurus nobilis), Akdeniz havzasına özgü, her daim yeşil yapraklarıyla dikkat çeken bir bitkidir. Antik Yunan mitolojisinde ışık tanrısı Apollon’a adanan defne, zafer ve barışın sembolü olarak kullanılmış, imparatorlar, generaller ve şairler için çelenkler yapımında tercih edilmiştir.

Günümüzde hoş kokusuyla defne, dünya mutfağında yaygın olarak kullanılan bir baharat olmasının yanı sıra, geleneksel tıpta romatizma, kulak ağrısı, hazımsızlık, burkulma ve terlemeyi teşvik etmek için bitkisel ilaç olarak kullanılmaktadır. Son yıllarda yapılan çalışmalar, defnenin antioksidan, anti-inflamatuar ve antibakteriyel özellikleri sayesinde diyabet ve migren gibi sağlık sorunlarına karşı da olumlu etkileri olabileceğini göstermektedir.

Defne yaprağından elde edilen uçucu yağın en önemli bileşeni, % 50 oranında bulunan linalool’dür. Linalool, hoş bir çiçeksi aromaya sahip olup, aynı zamanda yatıştırıcı ve rahatlatıcı etkileriyle bilinmektedir. Bunun yanı sıra, defne yağında α-pinen, p-simen, β-pinen ve limonen gibi diğer monoterpenoidler de bulunur. Bu bileşenlerin her biri, defne yağının farklı özelliklerine katkıda bulunmaktadır.

Defne yağının içindeki laurik asitin güçlü bir böcek itici özelliği vardır. Özellikle güveler için doğal bir kovucu olarak kullanılmıştır. Eskiden dolaplara ve elbise dolaplarına konulan defne yaprakları veya defne yağı, giysilerin güve tarafından zarar görmesini engellemek için kullanılırdı.

Yapılan araştırmalar, defne yaprağının mide sıvılarının salgılanmasını artırarak sindirim sistemini desteklediğini göstermiştir. Özellikle gazlı kolik gibi sindirim bozukluklarını tedavi ettiğini gözlemlenmiştir. Bu etkisi, defne yaprağındaki kostunolit adı verilen bir bileşik sayesinde ortaya çıkmaktadır.

Defne yaprağı ile ilgili başka bir çalışma ise, güçlü bir antioksidan kaynağı olduğunu ortaya koymuştur. İçerdiği izokersitrin adlı bileşik, vücuttaki serbest radikalleri temizleyerek hücre hasarını önlemeye yardımcı olmaktadır. Bu sayede, yaşlanma belirtilerine karşı koruma sağlayabilir ve kronik hastalık riskini azaltmaya yardımcı olmaktadır.

Defne yaprağından elde edilen bazı bileşiklerin, özellikle kanser hücrelerinin büyümesini engelleyici etkileri olduğu bulunmuştur. Örneğin; dehidrocostus laktonu, zaluzanin D ve (1R ,4S)-1-hidroperoksi- p -ment-2-en-8-ol asetat gibi bileşiklerin, bazı kanser türlerindeki hücrelerin çoğalmasını durdurduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca, costunolide ve zaluzanin D gibi seskiterpenlerin, lösemi hücrelerinin büyümesini inhibe ettiği ortaya çıkmıştır.

Defne yaprağını suda kaynatıp içmek, baş ağrısı ve bağırsak ağrılarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Sirke ile karıştırıp gargara yapıldığında ise diş ağrılarını dindirebilir. Defne suyu, vücuttaki zararlı toksinlerin atılmasına, ateşin düşürülmesine, hazmın kolaylaşmasına ve iştahın açılmasına katkıda bulunur. Kaynatıldıktan sonra kalan posası, hemoroid şikayetlerinde sıcak olarak uygulandığında rahatlatıcı etkisi vardır. Ancak, hamilelik ve emzirme döneminde, bazı ilaçlarla birlikte kullanıldığında veya bazı sağlık sorunlarında yan etkileri olabileceğinden, defne tüketmeden önce mutlaka bir sağlık uzmanına danışılması önemlidir.

Kaynaklar

1) Barla, A., Topçu, G., Öksüz, S., Tümen, G., & Kingston, D. G. (2007). Identification of cytotoxic sesquiterpenes from Laurus nobilis L. Food chemistry, 104(4), 1478-1484.

2) Nayak, S., Nalabothu, P., Sandiford, S., Bhogadi, V., & Adogwa, A. (2006). Evaluation of wound healing activity of Allamanda cathartica. L. and Laurus nobilis. L. Extracts on rats. BMC complementary and alternative medicine, 6, 1-6.

3) Fang, F., Sang, S., Chen, K. Y., Gosslau, A., Ho, C. T., & Rosen, R. T. (2005). Isolation and identification of cytotoxic compounds from Bay leaf (Laurus nobilis). Food Chemistry, 93(3), 497-501.

4) Ermiş Faruk K. (2003). Şifalı otlar 1. Cilt, Print City Tesisleri, İstanbul.