Tüm Baharatların Kraliçesi Kakule | Bilimya

Elettaria cardamomum, yani yeşil kakule olarak bildiğimiz baharat, güney Hindistan kökenli, zencefil ailesinden çok yıllık bir bitkidir. Keskin ve güçlü aromasıyla bilinen kakule tohumları, dünya genelinde mutfaklarda sıklıkla kullanılan popüler bir baharattır. Özellikle köri, kahve ve tatlılarda lezzet verici bir rol oynar. Tropikal iklimleri seven kakule bitkisi, anavatanı Hindistan dışında Réunion, Indochina ve Kosta Rika gibi ülkelerde de yetiştirilmektedir. Tarih boyunca “Tüm Baharatların Kraliçesi” olarak anılan kakule, Hindistan’da binlerce yıldır kullanılan değerli bir baharattır.

Hindistan’ın güneybatısındaki Kerala, Karnataka ve Tamil Nadu eyaletlerinin 900-1400 metre yüksekliklerinde yetiştirilen kakule, özellikle Kerala’da yaygın olarak bulunmaktadır. Kerala’daki kakule üretimi, çoğunlukla “Kakule Tepeleri Rezervleri” olarak belirlenmiş 1050 kilometrekarelik bir alanda yoğunlaşmıştır.

Yüzyıllar boyunca kakule, sadece mutfaklarda lezzet verici bir baharat olarak değil, aynı zamanda geleneksel tıpta da geniş bir kullanım alanına sahip olmuştur. Tarihsel olarak, kakule kapsülleri astım, diş ve diş eti enfeksiyonları, sindirim ve böbrek rahatsızlıkları gibi çeşitli sağlık sorunlarının tedavisinde kullanılmıştır. Hamzaa ve arkadaşlarının 2012’de yaptığı bir çalışmada ve Saeed ve arkadaşlarının 2014’te yaptığı bir başka çalışmada bu kullanım alanlarına dair bilimsel kanıtlar sunulmuştur. Ayrıca, Gilani ve arkadaşlarının 2008’de ile Khan ve arkadaşlarının 2011’de gerçekleştirdiği araştırmalarda kakulenin katarakt, mide bulantısı, ishal ve kalp rahatsızlıklarına karşı da faydalı olabileceği belirtilmiştir.

Kakule kapsüllerinin karakteristik aroması ve sağlığa faydaları, içindeki uçucu yağlar ve diğer biyoaktif bileşikler sayesindedir. Bu uçucu yağların oranı, kakule türüne ve işleme yöntemine göre %6 ile %14 arasında değişmekle birlikte, genellikle 1,8-sineol, α-pinen, α-terpineol, linalool, linalil asetat ve nerolidol gibi monoterpenler ile ester bileşeni α-terpinil asetattan oluşur. Bu bileşenlerin antioksidan, anti-kanser, anti-diyabetik, anti-inflamatuar, antifungal, antiviral ve mideyi koruyucu gibi birçok faydalı etkisi olduğu bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır.

Yapılan bir araştırmada, kakulenin meyve ve tohum kısımlarından elde edilen uçucu yağlar bakımından zengin özütlerin, diş eti hastalıklarına neden olan önemli bakteriler üzerindeki etkisi incelenmiştir. Bu çalışmada, Aggregatibacter actinomycetemcomitans, Fusobacterium nucleatum, Porphyromonas gingivalis ve Prevotella intermedia gibi periodontal hastalıkların başlıca etkenleri olan bakterilere karşı, kakule özütlerinin belirgin bir antibakteriyel etki gösterdiği tespit edilmiştir.

Yapılan bir başka araştırmada, Elettaria cardamomum (kakule) bitkisinin metanol özütünün kaygı giderici etkileri olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmada, kakulenin yüksek miktarda flavonoid içerdiği ve bu flavonoidlerden özellikle kuersetinin, kaygı giderici etkilerin ana nedeni olduğu sonucuna varılmıştır.

Kakule, geleneksel olarak çay şeklinde tüketildiğinde vücuda zindelik veren ve iştah açıcı etkileriyle bilinir. Sindirim sistemini düzenleyici özelliği sayesinde midede biriken gazları gidererek şişkinlik ve hazımsızlık gibi rahatsızlıkları hafifletir. Ayrıca, antibakteriyel özellikleri sayesinde ağızda çiğnendiğinde kötü kokulara neden olan bakterileri inhibe ederek ferahlatıcı bir etki yaratır.

Hamilelik ve emzirme döneminde, bazı ilaçlarla birlikte kullanıldığında veya bazı sağlık sorunlarında yan etkileri olabileceğinden, kakule tüketmeden önce mutlaka bir sağlık uzmanına danışılması önemlidir.

Kaynaklar

1) Ashokkumar, K., Murugan, M., Dhanya, M. K., & Warkentin, T. D. (2020). Botany, traditional uses, phytochemistry and biological activities of cardamom [Elettaria cardamomum (L.) Maton]–A critical review. Journal of ethnopharmacology, 246, 112244.

2) Yahyazadeh, R., Rahbardar, M. G., Razavi, B. M., Karimi, G., & Hosseinzadeh, H. (2021). The effect of Elettaria cardamomum (cardamom) on the metabolic syndrome: Narrative review. Iranian Journal of Basic Medical Sciences, 24(11), 1462.

3) El Malti, J., Mountassif, D., & Amarouch, H. (2007). Antimicrobial activity of Elettaria cardamomum: Toxicity, biochemical and histological studies. Food chemistry, 104(4), 1560-1568.

4) Souissi, M., Azelmat, J., Chaieb, K., & Grenier, D. (2020). Antibacterial and anti-inflammatory activities of cardamom (Elettaria cardamomum) extracts: Potential therapeutic benefits for periodontal infections. Anaerobe, 61, 102089.

5) Masoumi-Ardakani, Y., Mahmoudvand, H., Mirzaei, A., Esmaeilpour, K., Ghazvini, H., Khalifeh, S., & Sepehri, G. (2017). The effect of Elettaria cardamomum extract on anxiety-like behavior in a rat model of post-traumatic stress disorder. Biomedicine & Pharmacotherapy, 87, 489-495.

6) Ermiş Faruk K. (2003). Şifalı otlar 1. Cilt, Print City Tesisleri, İstanbul.