Bazen yaşadığımız bir olay bize farklı hatıraları çağrıştırır, duyduğumuz bir ses yıllar önce yaşadığımız bir olayı hatırlatabilir. Hatta beynin bu özelliği bazen post – travmatik stres bozukluğu gibi mental bozukluklara dahi yol açabilir. Aynı zamanda beynin bu özelliğini kullanarak hayvanları koşullandırma metoduyla eğitebiliyoruz.
Çağrışımı gerçekleştiren beyin kısmının, hafızadan sorumlu olan hipokampüs olduğu bilinse de bunun nasıl gerçekleştiği tam olarak bilinmiyordu. Hipokampüsün olayları bağlantılandırarak öğrenmemizi sağlamasının mekanizması çözülürse anksiyete, panik atak ve post travmatik stres bozukluğu gibi temeli tecrübelere dayanan mental bozuklukları anlamak ve dolayısıyla tedavi etmek de kolaylaşıyor.
Hipokampüs Bağlantıları Nasıl Kurar?
Columbia’s Zuckerman Enstitüsü’nde, fareler üzerinde yapılan deneylerle hipokampüsün bu bağlantıları nasıl gerçekleştirdiği ve hangi yolakları izlediği çözüldü ve bu sırada oluşan sinir ağlarının haritası çıkarıldı.
Süregelen tez hipokampüsün olayları bağlantılandırırken kalıcı fizikler bağlantılar kurduğu üzerineydi ve eğer bu bağlantılar ortadan kaldırılabilirse olayların birbiriyle ilgisi kesilecekti.
Araştırma ekibi, bu teoriyi test etmek için farelere sesli bir uyaran verdikten sonra rahatsız edici bir uyaran verdiler ve bunu 15 saniyelik aralıklarla tekrarlayarak farelerin hipokampüsünde gerçekleşen sinirsel aktiviteleri foton mikroskobu ve fonksiyonel kalsiyum işaretleme sistemiyle izlediler.
Beklenmedik Bir Öğrenme Biçimi
Veriler analiz edildiğinde 15 saniyelik periyotlarda hipokampüste sürekli, kalıcı ve yoğun bir sinirsel hareket görülmesi beklenirken hiçbir aktivite oluşmadığı görüldü. Yalnızca birkaç rastgele sinir ateşleniyordu.
Araştırma ekibi verileri analiz ettikleri sistemi değiştirerek analiz ettiğinde nöronların sürekli elektiriksel sinyaller göndererek fiziksel etkileşim kurmak yerine, daha etkili bir öğrenme metodu kullanarak enerji koruma yoluyla ve belki de bu sırada nöronların fiziksel bağ kullandığı sinapslarda bu bilgiyi kodlayarak öğrendiği anlaşıldı.
Bu yeni keşifle beraber beynin öğrenme ve stresi farklı olaylarla bağlantılandırma metodunu anlamakta yeni bir adım atılmış oldu ve bu adım aynı zamanda stres bozukluğu yaşayan çoğu insana yardım etme yolunda atılmış yeni bir adım.