Bilim Işıkları – 7: Prof. Dr. Zafer Kaya | Bilimya

Bilim, yaşayan bilim insanlarının ışığından daha çok geçmişte yaşamış, günümüzde hayatta olmayan bilim insanlarının ışıkları (bilime katkıları) sayesinde parıldamaya ve en güvenilir bilgi kaynağı olmaya devam etmektedir.

Bu bilim ışıklarından biri olan Prof. Dr. Zafer Kaya hayatını bilime adamış insanlardandır. 1954 Elâzığ doğumlu olan Zafer hoca 1979’da Biyolog ünvanını, 1985 yılında ise bilim doktoru ünvanını alır. 1995 yılında yardımcı doçent, 2013 yılında doçent, 2019 yılında ise profesör ünvanını almıştır. Akademik hayatının büyük bir çoğunluğunu Bartın Üniversitesi’nde geçirmiştir.

Prof. Dr. Zafer Kaya bir bitki bilimci olup çalışma alanları; Bitki Taksonomisi ve Palinoloji idi. Bu alanlarda çok sayıda bilimsel çalışmaya imza atmış ve yine bu alanlarda birçok lisansüstü tez yönetmiştir.

Zafer hoca Centaurea (Peygamberçiçeği) ve Cyanus (Gökbaş) çiçekleri üzerine yoğunlaşmış bu bitki cinslerine önemli bilimsel katkılarda bulunmuştur. Güncel bilimsel verilere göre bu iki cins birleştirilmiştir. Bibliyografyasına bakıldığında Zafer hocanın hemen hemen bütün akademik hayatını bu iki bitki cinsine yönelik çalışmalarla doldurduğunu görmekteyiz.

Zafer hocanın yalnız ve meslektaşları ile birlikte ilk kez bilim dünyasına tanıttığı Peygamberçiçeği (Centaurea) ve Gökbaş (Cyanus) çiçeği cinslerine ait taksonlar da bulunmaktadır. Bu ilk kez keşfedilen bitki taksonları şunlardır: Centaurea elazigensis Kaya & Vural (Elâzığ ilinde keşfedilmiş), Centaurea aytugiana Bancheva, Kaya & Binzet (Zafer hocanın hocası olan Prof. Dr. Burhan Aytuğ’a ithaf edilmiş), Centaurea raimondoi Bancheva & Kaya (İtalyan Botanik profesörü Prof. Francesco M. Raimondo’ya ithaf edilmiş), Cyanus eflanensis Kaya & Bancheva (Karabük’ün Eflani ilçesinde keşfedilmiş), Centaurea sennikoviana Negaresh & Kaya (Finlandiyalı bilim insanı Dr. Alexander Sennikov’a atfedilmiş), Centaurea celikhanensis Kaya, Negaresh, Ateş & Özel (Adıyaman ili Çelikhan ilçesinde keşfedilmiş) ve Cyanus banchevae Kaya (Bulgar bitki bilimci Prof. Dr. Svetlana T. Bancheva’ya atfedilmiştir).

Prof. Dr. Zafer Kaya’nın İranlı meslektaşı olan Dr. Kazem Negaresh de Centaurea (Peygamberçiçeği) ve Cyanus (Gökbaş) çiçekleri üzerine İran’da önemli bilimsel çalışmalar yürütmektedir, aynı zamanda Zafer hoca ile de çalışmaları bulunmaktadır. Negaresh yeni isimlendirdiği bir peygamberçiçeğine meslektaşı Zafer hocanın adını vermiştir: Centaurea zaferii Negaresh.

Zafer hoca bildiklerini paylaşmaktan zevk duyan bir eğitimci idi. Kendisiyle bizlerin de temasları olmuş, kendilerinin mesleki tecrübelerine başvurmuştuk. Bilim, 12 Mart 2023’te vefat eden Zafer hoca gibi bilim ışıklarının parıltıları ile parıldamaya devam edecektir.

Kaynaklar:

Bancheva, S., Kaya, Z. (2015). Centaurea raimondoi, a new species from Asteraceae. Flora Mediterranea, 25, 305-310.

Bancheva, S., Kaya, Z., Binzet, R. (2014). Centaurea aytugiana (Asteraceae), a new species from North Anatolia, Turkey. Novon: A Journal for Botanical Nomenclature, 23(2), 133-138.

Kaya, Z., Bancheva, S. (2009). A new species of Cyanus (Centaurea p.p) sect. Napuliferi (Asteraceae) from Turkey. Novon: A Journal for Botanical Nomenclature, 19(2), pp. 175-177.

Kaya, Z., Özel, H. B. (2017). A new species of Cyanus (Asteraceae) from Turkey and its growing environment conditions. Fresenius Environmental Bulletin, 26(12), 7529-7533.

Kaya, Z., Vural, M. (2007). A new species of Centaurea sect. Acrocentron (Asteraceae) from Turkey. Novon: A Journal for Botanical Nomenclature, 17(2), 198-201.

Negaresh, K., Kaya, Z., Rahiminejad, M. R. (2015). Centaurea sennikoviana (Asteraceae, Cardueae), a new species from central Anatolia, Turkey. In Annales Botanici Fennici, Vol. 52, No. 5–6, pp. 321-327.

Oreizi, E., Negaresh K., Rahiminejad, M.R. (2017). A new name in Centaurea (Asteraceae, Cardueae) from Turkey. Candollea 72: 319–322.

Yaman, B. (2023). Prof. Dr. Zafer Kaya’nın Özgeçmişi ve Bilimsel Yayınları. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 25(1), pp. 192-196.

WFO (The World Flora Online). 2024. Erişim: http://www.worldfloraonline.org/, Erişim Tarihi: 29.07.2024.