Merve Nur Yaşar
Yeni bir araştırmaya göre, evrendeki ilk yıldızlar gökbilimcilerin güncel kabulünden daha erken bir zamanda oluştu. Bizlere de James Web Uzay Teleskopu’nun bu sorunun cevabını ortaya çıkartmasını beklemek kaldı.
Erken evreni inceleyen araştırmacılar, galakside Büyük Patlama’dan sadece 500 milyon ile 1 milyar yıl sonra var olan birinci nesil yıldızlardan hiçbir ize rastlamadılar. Avrupa Uzay Ajansı’nda (ESA) araştırma görevlisi Rachana Bhatawdekar, “Bu araştımalar, galaksilerin düşündüğümüzden çok daha önce oluşması anlamına geldiği için oldukça önemli bir konumdadır” dedi.
Önce isterseniz gökbilimcilerin yıldızları gözlemledikleri sıraya göre gruplandırma isimlerinden bahsedelim: ”Pop I” yıldızları günümüz yıldızlarına, ”Pop II” yıldızları bir nesil daha yaşlı olanlara ve ”Pop III” yıldızları ise var olan en eski yıldızlara tekabül eder.
Bhatawdekar ve meslektaşları, çeşitli uzak gökadalarda “Pop III” yıldızlarını yakalamak için yine çeşitli popüler teleskopları kullandılar. Ve sonra gözlemlediler ki Pop III yıldızları, 13.8 milyar yıllık evrenimizde oluşan ilk Güneşlerdi ve benzersiz özelliklere sahiplerdi: Büyük Patlama’dan hemen sonra oluşmaları ve sadece hidrojen, helyum ve lityum içermeleri onlara bu benzersiz özelliğini atfettiren niteliktelerdi.
Araştırma ekibi, bu zor hedefi ortaya çıkarmak için ”yerçekimi merceği” denilen bir fenomenden faydalandı. Bu da küçük, uzak ve inanılmaz derecede zayıf galaksileri inceleyebilecekleri anlamına geliyordu. Ve Dünya’ya ulaşması 12,8 milyar ila 13,3 milyar yıl arasında süren bu geçmiş galaksilerin ışığını incelemeye aldılar. Fakat Bhatawdekar, “Bu kozmik zaman aralığında bu birinci nesil Pop III yıldızlarına dair hiçbir kanıt bulamadık.” dedi. Dolayısıyla bu nedenden dolayı Pop III yıldızları ve ilk galaksilerin Hubble’ın ulaşamayacağı kadar eski olduğu sonucuna vardılar. Ancak çalışma ekibi üyeleri, NASA’nın önümüzdeki yıl piyasaya sürülmesi planlanan 9,8 milyar dolarlık James Webb Uzay Teleskobu’nun bu durumu tespit edebileceğini açıkladı.
Geçen hafta da Amerikan Astronomi Derneği’nin 236. toplantısında sunulan ve Kraliyet Astronomi Derneği Aylık Bildirileri Dergisinin yeni sayısında yayınlanacak olan yeni sonuçlar, erken evrene ışık tutuyor.
Kaynaklar:
Muhyettin Şentürk
Merve Nur Yaşar