Gerçek Delilik Nasıl Anlaşılır?

Psikoloğa ya da psikiyatriste başvurduğunuzda size nasıl tanı konulduğunu biliyor musunuz? Peki ya bu tanıların ne kadarının yanlış tanı olduğunu ya da tanı kriterlerinin ne kadarının doğru kriterler olduğunu?

Amerikan psikolog David Rosenhan bu soruların cevabını bulmak ve Amerika’ psikolog ya da psikiyatristler tarafından konulan tanıların doğruluğunu sorgulamak amacıyla Thud(Pat) Deneyi ya da Rosenhan Deneyi olarak bilinen bir deney yapmaya karar veriyor ve ‘Eğer delilik diye bir şey varsa bunun varlığını nasıl anlarız?’ sorusuyla yola koyuluyor.

Rosenhan kendisi dahil 3 psikolog, 1 psikiyatrist, 1 öğrenci, 1 pedagog, 1 ev hanımı ve 1 ressamdan oluşan bir ‘sahte hastalar’ ekibi kuruyor. Daha önce herhangi bir ruhsal problem yaşamamış olan bu 8 kişi farklı psikiyatri kliniklerine gaipten ‘pat’ sesi duyduklarını söyleyerek başvuruyor. Ve başvuran 8 kişinin 7’si şizofreni, 1’i ise manik depresif psikoz teşhisiyle hastaneye kabul ediliyor.

Deneyin ilk kısmı olan kabul aşamasını geçtikten sonra hastalardan yeniden herhangi bir yalan söylememeleri ve klinikteki doktorları hasta olmadıklarına inandırmaları bekleniyor. Sahte hastalardan en az kalanı 7 en fazla kalanıysa 52 gün hastanede kalıyor. Sahte hastaların en az kalanı ‘şizofrenisi gerilemiş’ teşhisiyle hastaneden ayrılıyor.

Sahte hastalar kendilerinin herhangi bir sorunları olmadığını kanıtlamaya çalıştıkları süre boyunca kliniklerde kalan diğer hastalar tarafından gazeteci olup orada gözlem yaptıkları ya da gizlice doktor olup onları izledikleri ithamlarına maruz kalıyorlar yani kuruluşlardaki diğer hastalar durumun farkına görevlilerden daha önce varıyorlar.

Deneye Tepkiler

Deney yayınlanmasının ardından Amerika’daki sağlık kuruluşlarından büyük tepki alıyor, bir hastane David Rosenhan’dan kendilerine 3 ay içinde başka sahte hastalar göndermesini istiyor ve 3 ayın sonunda Rosenhan hiç sahte hasta göndermemesine rağmen hastane 41 kişiyi David Rosenhan’ın gönderdiğini açıklıyor.

Rosenhan’ın Deneyi ardından Amerikan Psikolojik Tanı Kitabı büyük bir değişime uğruyor. Güncellenmemiş haline kıyasla tanı kriterleri büyük gelişme göstermiş olsa da tamamen güvenilir olup olmadığı hala merak konusu.