Gizemli X gezegeni

“Dünyamız, sekiz gezegenden oluşan Güneş sisteminin parçası. Peki, gerçekten Güneş sisteminde sekiz gezegen mi var? Bazı astronomlara göre Güneş sisteminin en dış bölgelerinde keşfedilmeyi bekleyen devasa bir gezegen bulunuyor”

Plüton’un gezegen statüsünden çıkarılmasından sonra Güneş sisteminin en dış gezegeni Neptün oldu. Neptün’ün ardında başka bir gezegen olduğu iddiası, 19. yüzyıldan beri savunulsa da bu görüşü destekleyecek hiçbir bilimsel veri bulunmadığı için astronomi dünyasında fazla bir popülarite kazanmadı. Ancak bu durum 2016 yılının başında değişti. İki astronom Konstantin Batygin ve Michael E. Brown, Neptün’ün arkasında dokuzuncu bir gezegen olması gerektiğini iddia ettiler. Bu iki bilim insanının iddiasının en önemli gerekçesi, Neptün ötesinde bulunan Kuiper Kuşağı’ndaki cisimlerin olağan dışı yörünge hareketleriydi. Kuiper Kuşağı, Neptün ötesinde Güneş sisteminin en dış katmanında yer alan, asteroidlerden oluşan devasa halkadır. Asteroid kuşağından 20 kere daha büyüktür. Bu bölgede bulunan altı cismin eliptik yörüngeleri, sekiz gezegenin yörüngesine göre 30 derece ‘aşağıya doğru’ eğik durumda. Batygin ve Brown’a göre bu cisimlerin ilginç yörüngeleri bu bölgede devasa bir gezegenin varlığı ile açıklanabilir. Bilgisayar kullanarak bu gezegenin olası yörüngesi ve büyüklüğü hesaplandı. Plüton’un gezegen sayıldığı yıllarda Güneş sisteminin onuncu gezegeni olmaya aday olduğu için bu hipotetik gezegen Roma sayı sisteminden esinlenerek X gezegeni ismi ile anıldığı için biz de bu ismi kullanacağız. Hesaplara göre bu gizemli X gezegeni Dünya’nın 10 katı kütleye ve iki ila dört katı büyüklüğünde bir çapa sahip olmalıydı. Gezegenin yörüngesi epey büyük ve eliptik olmalıydı, öyle ki bu gezegenin Güneş etrafında bir turu ortalama 15 bin yıl almalıydı. Bu çalışmadan birkaç ay sonra X gezegeninin varlığı lehinde bir başka kanıt daha ortaya çıktı. Elizabeth Bailey’nin yardımı ile Caltech’teki astronomi grubu çok ilginç bir bulgu ortaya attı. Güneş sisteminin en büyük gizemlerinden biri, Güneş’in kendi etrafında döndüğü eksenin onun etrafında dönen sekiz gezegenin yörüngesinin oluşturduğu düzleme göre hafifçe eğik olduğudur. Güneş’in ekvatoru, sekiz gezegenin yörüngelerinin bulunduğu düzlemle 6 derecelik bir açı yapar. Normal şartlar altında bunun 0 derece olması beklenirdi. Neden böyle bir açı olduğu çözülememiş bir gizem. X gezegeninin varlığı ise bu gizemi çözme potansiyeline sahip. Bu gezegen çok büyük olasılıkla sonradan Güneş sistemine girdi ve gezegenleri gerçek düzlemlerinden dışarı çıkardı. Bu da söz konusu gizemi açıklayabilir. Bu açıklama da X gezegenine inanmak için bize ek bir gerekçe sunuyor. Ayrıca söz konusu grubun çalışmasına göre X gezegeninin varlığı, Kuiper Kuşağı’ndaki nesnelerin neden Güneş sistemindeki diğer cisimlere göre yörüngelerinde ters yönde hareket ettiklerini de açıklayabilir. X gezegeninin muhtemel yörüngesi hesaplanmasına rağmen iki yıldır ne yazık ki hâlâ gözlemlenemedi. Bunun nedeni, gezegenin Güneş’ten çok uzak olması. Gezegen o kadar uzak ki Güneş’ten çok az ışık alıyor ve dolayısıyla uzaya çok az ışık yansıtıyor. Bu da gezegenin teleskoplar tarafından görünememesine yol açıyor. Ancak bilim insanları gezegenin radyo dalgaları yayıyor olabileceği kanaatinde. Bundan dolayı büyük patlamadan arta kalan ışınımı tespit eden uydular, bu dalgaları tespit etmeye çalışacak. Söz konusu dalgalar tespit edilirse, yıllar sonra Güneş sistemimizde yeni bir gezegen tespit etmiş olacağız.