Kalbin Gıdası Alıç | Bilimya

Alıç (Crataegus orientalis), Türkiye başta olmak üzere Akdeniz havzasında doğal olarak yetişen, turuncu veya kırmızı meyveleriyle dikkat çeken bir bitkidir. Halk arasında “yemişen” olarak da bilinir. Bahar aylarında açan güzel çiçekleri ve dikenli yapısıyla ormanlık alanlarda ve yol kenarlarında sıkça karşılaşılır. Özellikle kalp sağlığına olan faydalarıyla öne çıkan alıç, yüzyıllardır geleneksel tıpta kullanılmaktadır.

Geçmişten günümüze halk arasında “kalbin gıdası” olarak anılan alıç, bilimsel çalışmalarla da desteklenmiştir. Yapılan araştırmalar, alıç preparatlarının hafif ila orta dereceli kalp yetmezliği çeken bireylerde olumlu etkiler gösterdiğini ortaya koymuştur.

Meyveleri, hiperozid gibi güçlü antioksidanlar içermektedir. Yapraklarında ise faydalı bileşikler olan epikateşin ve klorojenik asit barındırmaktadır. Bu bileşikler sayesinde alıç, kalp kasını güçlendirerek kalp ritmini düzenler, kan basıncını düşürür ve vücudu serbest radikallere karşı korur. Ayrıca sindirim sorunlarını hafifletir ve bazı durumlarda kan şekerini düzenlemeye yardımcı olarak diyetlerde tüketilmesi önerilmektedir.

Birçok bilim insanı alıcın anti-inflamatuar etkileriyle ilgili çeşitli çalışmalar yapmışlardır. Bu bilim insanlarından, Kao ve arkadaşlarının çalışmasında alıç meyvelerinin, deney tüpünde ve sıçanlarda inflamasyon belirteçleri olan prostaglandin E2 (PGE2), nitrik oksit (NO), inducible nitric oxide synthase (iNOS) ve cyclooxygenase-2 (COX-2) seviyelerini önemli ölçüde azalttığı ortaya çıkmıştır. Benzer şekilde, başka bir çalışmada alıç, farelerde karragenan kaynaklı inflamasyonu engellemiştir. Malekinejad ve arkadaşları ise alıç özütünün sıçanlarda kolit kaynaklı inflamasyonu azalttığını göstermiştir. Bu bulgular, alıçtaki antioksidan özelliklerin inflamasyonu azaltmada önemli bir rol oynadığını desteklemektedir.

Meyveleri taze olarak tüketilir ya da suda kaynatılarak çay olarak içilirse sinir sistemini düzenleyerek gerginliği alır. Meyvesi ezilerek şişlik olan bölgeye koyulursa şişliği almaktadır. Alıç özütü yapılıp tüketildiğinde ise kalbi kuvvetlendirir ve kan basıncını düzenler.

Çok fazla yan etkisi bulunmamakla birlikte, hamilelik ve emzirme dönemi, bazı ilaçlarla birlikte kullanım ve bazı sağlık sorunlarında yan etkileri olabilir. Bu nedenle, alıç kullanmadan önce mutlaka bir sağlık uzmanına danışılması önemlidir.

Kaynaklar

1) Hatipoğlu, M., Sağlam, M., Köseoğlu, S., Köksal, E., Keleş, A., & Esen, H. H. (2015). The effectiveness of Crataegus orientalis M Bieber.(Hawthorn) extract administration in preventing alveolar bone loss in rats with experimental periodontitis. PLoS One, 10(6).

2) Šavikin, K. P., Krstić-Milošević, D. B., Menković, N. R., Beara, I. N., Mrkonjić, Z. O., & Pljevljakušić, D. S. (2017). Crataegus orientalis leaves and berries: Phenolic profiles, antioxidant and anti-inflammatory activity. Natural product communications, 12(2).

3) Arslan, R., Bor, Z., Bektas, N., Meriçli, A. H., & Ozturk, Y. (2011). Antithrombotic effects of ethanol extract of Crataegus orientalis in the carrageenan-induced mice tail thrombosis model. Thrombosis Research, 127(3), 210-213.

4) Ermiş Faruk K. (2003). Şifalı otlar 1. Cilt, Print City Tesisleri, İstanbul.