Alev Günal
Yeni araştırmalar bazı kuşların, insanların yüzlerini tanıyabildikleri ve seslerini ayırt edebildikleri için, ‘insan’ arkadaşlarının kim olduğunun farkında olduklarını gösteriyor.
Bir arkadaşı veya potansiyel düşmanı belirleyebilmek, kuşun hayatta kalma yeteneğinin anahtarı olabilir. İngiltere’deki Lincoln Üniversitesi ve Viyana Üniversitesi’nden hayvan davranışı uzmanları, iki ayrı çalışmada güvercinler ve kargalarla çalıştı. ‘Avian Biology Research’ dergisinde yayınlanan araştırma, güvercinlerin, tanıdık olan ve olmayan insanları, güvenilir bir şekilde ayırt edebildiğini ve insanları birbirinden ayırmak için yüz özelliklerini kullandıklarını gösteriyor.
Araştırma ekibi; tanıdık ve tanıdık gelmeyen nesnelerin fotoğrafları arasındaki farkı tanıtmak için, bir grup güvercini eğitti. Daha sonra bu güvercinlere bir kontrol grubu ile birlikte, iki ayrı insan yüzü fotoğrafı gösterildi. Yüzlerden biri kuşların aşina oldukları bir yüzdü, diğeri ise daha önce görmedikleri birine aitti.
Deney grubu kuşları, tanıdık insanları, sadece yüzlerini görerek, tanıyıp sınıflandırmayı başarırken, önceden eğitim almamış kuşlar başarısız oldu. Sonuçlar, güvercinlerin tanıdık olan ve tanıdık olmayan insanlar arasında ayrım yapabildiğini ve bunu yalnızca yüz özelliklerini kullanarak yapabildiğini gösteriyor.
Lincoln’ün projedeki baş araştırmacısı, Yaşam Bilimleri Okulu’ndan Dr. Anna Wilkinson şunları söyledi: ” Bu tarz gelişmiş bilişsel araştırmaların yapılması sonucu; güvercinlerin sadece yüzleri tanımakla kalmayıp, aynı zamanda, hayatta kalabilmek için çevrelerindeki insanları tanımalarının da ne kadar önemli olduğu ortaya çıkmıştır. Bazı insanlar güvercinleri besler, bazıları onları kovalar. Güvercinlerin, bireyleri tanıması ve buna göre davranması, hayatta kalabilmeleri için çok büyük bir avantajdır. ”
Animal Cognition dergisinde yayınlanan ayrı bir çalışmada araştırmacılar, leş kargalarının tanıdık olan ve tanıdık olmayan insanların ve kendi türleri dışındaki bazı kuşların seslerini ayırt etme yeteneklerini araştırdı. Önceki araştırmalar, kargaların sadece kendi türlerini tanıma ve onlarla iletişim kurma becerilerine odaklanmıştı.
Araştırma sonucu kargalar, aşina olmadıkları insan seslerine, tanıdık insan seslerinden daha sık cevap verirken, tam tersine, aşina oldukları küçük kargalara, aşina olmadıkları küçük kargalardan daha fazla yanıt verdiler. Araştırma ekibine göre sonuçlar, kuşların işitsel uyaranlar karşısında; tanıdık olan ve olmayan bireyleri ayırt edebildiğine dair ilk kanıtı sağlıyor.
Kuşlar nasıl iletişim kurarlar?
Çoğu zaman rahatlatıcı ve mutluluk verici olarak algıladığımız kuş cıvıltıları, aslında birbirleriyle iletişim kurmak içindir. Her kuş türünün kendine özgü sesi olmakla beraber, çeşitli durumlarda farklı farklı sesler çıkarırlar. Tehlike oluşturabilecek yırtıcıları korkutmak, üreme alanında uçtuğunu fark edip uzaklaşmaları için diğer kuşları uyarmak, tehlike konusunda birbirlerini uyarmak, bir eş çekmek veya kendi bölgesini savunmak için çeşitli sesler çıkartır ve hareketlerde bulunurlar. Bazen de yavrularını bulmak için çeşitli sesler çıkarırlar.
Kuşlar ayrıca davranışlarıyla da iletişim kurarlar. Pek çok kuş türünde, erkek bir dişiyi çekmek için dans eder, kasılarak veya başka figürlerle performans sergiler. Bazı kuşlar, yırtıcıları yuvalarından uzaklaştırmak için yaralanma taklidi yaparlar. Diğer birçok kuş, yuvaları veya bölgeleri tehdit altındaysa agresif davranır ve kendilerinden çok daha büyük olsalar bile araya giren hayvan veya insan da olsa saldırabilirler.
Kuşlar izlendiklerini anlarlar mı?
Bristol Üniversitesi’nde doktora öğrencisi olan Julia Carter ve meslektaşları; sığırcıkların yemlerinden, bir insanın yemlere doğru bakması durumunda; uzak duracağını gösteren deneyler yaptılar. Bununla birlikte şunu da gözlemlediler; bir insan, sığırcıkların yemlerine yakınsa, ancak gözleri başka bir yöne çevrilmişse, kuşlar daha erken beslenmeye devam ediyor ve genel olarak daha fazla yiyecek tüketiyorlardı. Carter, “Bu durum, hayvanların çok ince sinyaller karşısındaki reaksiyonlarına dair harika bir örnek” dedi.
Kaynaklar:
https://www.sciencedaily.com/releases/2012/06/120622163056.htm
https://www.sciencedaily.com/releases/2008/04/080430075912.htm
Muhyettin Şentürk
Nurseli Yıldız
Sedef ACIR