Alev Günal
SpaceX tarafından tasarlanan Starlink uydu takımyıldızı, Dünya’nın en ücra köşelerine bile internet erişimini sağlamayı amaçlıyor. Hedeflendiği gibi 2021 yılında hayata geçtikten sonra, Antartika’nın ortasındaki bir adadan, Afrika’da yer alan bir çöle kadar her yerde internet erişimi mümkün olacak! Bu bir internet devrimi!
SpaceX, Elon Musk tarafından 2002 yılında, gelişmiş roketler ve uzay araçları tasarlamak, üretmek hatta uzay teknolojisinde devrim yaratmak ve insanların diğer gezegenlere ulaşmasını, yaşamasını sağlamak amacıyla kuruldu. SpaceX, bugüne kadar geliştirdiği roketler ve uzay araçlarından sonra, Dünya’nın en gelişmiş internet sistemini kurmak için kendi iletişim donanımları ile yola çıktı.
Mayıs 2019’daki ilk lansmandan bu yana, SpaceX yaklaşık 360 adet uydu fırlattı. Her bir uyduda, güneş ışığını yansıtan büyük güneş panelleri bulunmakla birlikte ağırlıkları yaklaşık 260 kilo ve görünümleri ise düzleştirilmiş bir otomobilin boyutunda.
SpaceX, 22 Nisan 2020 Çarşamba günü yedinci Starlink görevini başlattı. Falcon 9, NASA’nın Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’nden kalktı ve her ay 60 Starlink uydusunu yörüngeye fırlatmaya başladı. Çıplak gözle sıralı ışıklar şeklinde gökyüzünde, çeşitli noktalardan görülen Starlink uyduları, insanların meraklı bakışlarına sebep oldu.
Uydunun fırlatılışının canlı çekimini bu videoda izleyebilirsiniz
Falcon 9, uyduların ve Dragon uzay aracının, yörüngeye güvenli taşınması için SpaceX tarafından tasarlanmış ve üretilmiş iki aşamalı, yeniden kullanılabilme özelliğine sahip ilk rokettir. Roketin yeniden kullanılabilir özelliği, uzaya erişim maliyetini azaltmakla birlikte insanların diğer gezegenlerde yaşamasını sağlamaya yönelik önemli bir özellik.
SpaceX’in nihai hedefi, mega takımyıldız olarak bilinen Starlink ile, Dünya yörüngesinde kalmak. SpaceX, 12 kez gerçekleştirdiği Falcon 9 uçuşunda, yaklaşık 720 uydu fırlattı. Toplamda 12,000 uydu fırlattıktan sonra, 30,000 uydu daha fırlatmayı hedefliyor. Daha sonra ise her ay 120 adet daha fırlatılmaya devam edilmesi planlanıyor.
SpaceX, Starlink’i uzaya yollamadan önce, ağ yapısını birkaç kez değiştirdi. Ayrıca, Federal İletişim Komisyonu’na (FCC) alçak yörüngelerde daha önce izin verilenden çok daha fazla uydu atılmasına izin verilmesi için başvuruda bulundu. Starlink, Dünya’ya 550 kilometre mesafede, yörüngesinde dönen 1.584 uyduyu içeriyor.
İnsanlık için faydalarına rağmen, Dünya’nın yörüngesine yakın mesafelerde bulunan uydular ve uydu takımyıldızları birçok astronom için sorun teşkil ediyor. Binlerce uydudan gelen ışık kirliliği ve trafik sebebiyle incelemelerde bulunmalarına engel oluyor. Bu sebeple Starlink, astronomların ve astro fotoğrafçıların endişelerini azaltmak için, alaca karanlıkta optik olarak daha az yansıtıcı olan uydular kullanacaktır. Lazer çapraz bağlantılar, çeşitli uydulardaki birçok küçük teleskobun, interferometri adı verilen bir teknik kullanılarak dev bir teleskop gibi davranmasını sağlayabilecek.
Starlink hedefine ulaştığında Dünya’da neler değişecek?
- Sadece birkaç yıl içinde, günümüzde internet erişiminin olmadığı yerler de dahil olmak üzere Dünya’nın çöllerden kutuplara, her noktasında internet erişimi mümkün olacak.
- İnternet hızının saniyede 1 GB olması planlanıyor. SpaceX şirketi, internet erişiminin ücretlendirmesi konusuna açıklık getirmemiş olsa da makul fiyatlarla bu hizmeti sağlayacaklarını belirttiler. SpaceX CEO’su Elon Musk, yetersiz hizmet alan, kırsal veya az gelişmiş bölgelerde yaşayan; interneti kullanamayan yaklaşık 3 milyar insan dahil olmak üzere dünyanın her yerindeki insanlar için hızlı ve ucuz internet erişimini vaat etti.
- Birleşmiş Milletler, insanlara makul fiyatlarla sunulduğu takdirde, internet erişiminin yoksulluğu azaltmaya yardımcı olacağını; ekonomik fırsatları ve az gelişmiş ülkelerde sağlık hizmetlerine erişimin iyileştirilebileceğini bildirdi.
- Geleneksel internet altyapısı oldukça maliyetli bir şekilde, bugüne kadar yer altından, okyanus derinliklerinden binlerce km gömülü kablolarla sağlanıyordu. Kablolardan birinin zarar görmesi, binlerce kullanıcıyı, arızalar onarılana kadar internetsiz bırakabiliyor. Starlink projesi ile bu risk ortadan kalkacak ve uydularla güvenli bir şekilde internet erişimi sağlanacağa benziyor.
- Dünya’nın bazı yerlerinde, internet bağlantısı oldukça pahalı, sadece en zenginler faydalanabiliyor. Örneğin, Zimbabve’de, 1 GB mobil internet verisi için ortalama fiyat, ABD’deki fiyatın beş katından fazladır. Starlink ile birlikte, erişime kolaylık sağlanmasının yanında, daha uygun fiyatlarla kullanılabilecek.
- Starlink uydularının ebatları küçük olduğu ve Dünya’nın yörüngesine yakın olacakları için, verileri iletmeleri ve işlemeleri çok daha hızlı olacaktır.
Starlink’in yanısıra, Telesat, Amazon ve Samsung gibi şirketler de yakın gelecekte uydularını fırlatacaklarını duyurdular. Hâlihazırda uydular fırlatmaya başlamış olan OneWeb şirketi, Koronavirüs sebebiyle Dünya’da yaşanan olağanüstü durumlardan dolayı iflasını açıklayıp bu sektörden çekildiğini açıkladı. Önümüzdeki yıllarda internet erişimi; buna bağlı olarak seyahatler ve birçok alışkanlığımız değişecek gibi görünüyor.
Kaynaklar:
https://www.nhm.ac.uk/discover/eight-ingredients-life-in-space.html
https://www.satelliteinternet.com/providers/starlink/
https://www.thespacereview.com/article/3849/1
Muhyettin Şentürk
Nurseli Yıldız
Sedef ACIR