Stres Sizi Nasıl Hasta Eder? | Bilimya

Dünyaya ilk adım atan insanlar için en büyük korku sebebi savaşamayacağı bir etobur tarafından yenilmekti. Modern dünyada korkularımız şekil değiştirdi ve kimi zaman bir sunum öncesi stresine dönüştü kimi zamansa hastalık korkusuna. Şehir hayatı bu korkuları hastalığa dönüştürdü.

Peki korkularımız bizi fiziksel olarak hasta edebilir mi?

Anksiyete sizi hem doğrudan hem de dolaylı yoldan fiziksel olarak hastalandırabilir.

Vücudumuzun korkutucu uyaranlara verdiği kaç-savaş taktiklerinin yanı sıra vücut ısısını yükseltme şeklinde de tepki verdiği bulundu.

Fareler üzerinde yapılan bir deneyde stres esnasında bu farelerin hipotalamusunun arka – orta kısmından (Dorso – Medial Hipotalamus) gelen sinyallerle kahverengi yağ hücrelerinin uyarılarak  vücut ısılarının yükseldiği görülmüştü.

Mekanizmanın insanda işleyişi elbette ki daha karmaşık. Bizim stres uyaranlarına tepkimiz bilişsel işlemleri gerçekleştiren beyin kabuğunun (cortex) hipotalamus’a gönderdiği nöral sinyallerle gönderdiği sinyaller nöral yolakları uyarıyor ve hem vücut ısısını yükseltiyor hem de diğer stres cevaplarının oluşmasını sağlıyor.

Buradan yola çıkarak primitif korkularımızın yanında modern yaşamın getirdiği stres faktörlerinden bilişsel olarak etkilenmemizin ve bunu anksiyete ya da takıntılara dönüştürmemizin ateşimizin çıkmasına sebep olup bizleri fiziksel olarak hastalandırdığını söylemek mümkün.

Stresin Kronik Hastalıkları Nasıl Tetikler?

Stresin bizi dolaylı yoldan hastalandırmasıysa çözümü daha karmaşık olan bir konu.

Bu kez hormonal sistemimiz devreye giriyor.

Stres anlarında vücudumuz kortizol hormonu salgılayarak stres mekanizmasını aktive eder.  İmmün sistemi kısa süreli zayıflatarak antikorların çalışmalarını arttırarak savunma mekanizmasını aktifleştirir. Doğal ve sağlıklı olarak sona eren bir streste bu durum strese yol açan etkenin ortadan kalkmasıyla sona erer.

Uzun süren stres durumlarındaysa kortizol immün (bağışıklık) sistemi baskılamaya devam ettiği için hem dış etkenlerden dolayı hastalanmanız kolaylaşır hem de fibromiyalji gibi fiziksel bulgular olmamasına rağmen kendinizi hasta hissedebilirsiniz.

En büyük korkumuzun bir salgın hastalık olduğu şu günlerde strese fizyolog William James’in gözünden bakmak faydalı olabilir.  William James’e göre korku/stres dış etkenlere karşı geliştirdiğimiz bir ön-yorum ve stres fizyolojik cevaplarımızdan dolayı doğuyor. Bunu bir örnekle anlatmak gerekirse hasta olduğumuz için ölüm stresine sahip olmuyoruz, hasta olabilirim stresiyle hasta oluyoruz.

Stres elbette belirli seviyede tutulduğunda korunmak için önlem almamızı sağlayarak bize fayda sağlasa da aşırı stres korktuğunuz şeyin dışında farklı sorunlar yaşamanıza sebep olabilir.